Zorgpad
Radiotherapie (bestraling)
Bestraling is de behandeling van kanker met straling. Een ander woord hiervoor is radiotherapie. De radiotherapie krijgt u bij het Erasmus MC. Meestal kunt u hiervoor terecht bij de dependance van het Erasmus MC in het gebouw naast het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht.
De afdeling Radiotherapie van het Erasmus MC is bereikbaar via telefoonnummer: (010) 704 13 19
Behandeling
Bestraling vernietigt kankercellen
De straling kunt u niet zien, ruiken of voelen. Bestraling wordt samen met de operatie en chemotherapie het meest gebruikt om kanker te behandelen. Een ander woord voor bestraling is radiotherapie. Bestraling is een behandeling die kankercellen vernietigt. U wordt bestraald op de plek waar de tumor of uitzaaiingen zitten. De gezonde cellen eromheen worden zo veel mogelijk gespaard. Kankercellen kunnen minder goed tegen straling dan gezonde cellen. Gezonde cellen die bestraald zijn herstellen zich meestal weer.
De duur van de behandeling is afhankelijk van de soort tumor, de plaats van de tumor en het doel van de radiotherapie. Het kan variëren van één dag tot enkele weken.In deze video kunt u stap voor stap zien wat er gebeurt als u bestraald moet worden:Locatie
In dependance Erasmus MC
Als u bestraald moet worden, kunt u terecht bij de dependance van de afdeling Radiotherapie Erasmus MC in Dordrecht. Dat is direct naast het Albert Schweitzer ziekenhuis, locatie Dordwijk.Veel gestelde vragen
Veel gestelde vragen bij bestraling van de borst
Waarom krijg ik een ademhalingsinstructie?
Als uw linkerborst wordt bestraald is het soms belangrijk dat u tijdens de bestraling uw adem inhoudt. Doordat u uw adem inhoudt ontstaat er meer ruimte tussen het bestraalde gebied en uw hart. Hierdoor is er minder kans op schade aan het hart. Als u hiervoor in aanmerking komt, krijgt u uitgebreide uitleg en instructies van de radiotherapeut of laborant.
Ik mag in mijn arm zonder okselklieren niet geprikt worden, hoe zit dat met de tatoeagepuntjes?
Als wij tatoeagepuntjes op uw arm moeten aanbrengen dan is er geen verhoogd risico op lymfoedeem. De tatoeages zijn heel oppervlakkig waardoor er geen gevaar is voor infecties. Bij het aanbrengen van de tatoeagepuntjes gebruiken we ook geen stuw band.
Hoe groot is de kans op lymfoedeem na bestraling van mijn lymfeklieren in de oksel?
Door bestraling van de lymfeklieren in de oksel is de kans op het ontstaan van lymfoedeem ongeveer 6-15 %. Het is moeilijk om precies aan te geven hoe groot die kans is. Dit wordt namelijk ook bepaald door het type operatie van de okselklieren en door eventuele ontstekingen aan de hand of oksel na zo'n operatie.
Hoe voorkom ik lymfoedeem aan mijn arm?
Na een okselkliertoilet en/of na bestraling van de oksel is er een verhoogde kans op het ontstaan van een dikke arm door lymfoedeem. Om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te houden is het belangrijk om overbelasting van de behandelde arm te voorkomen. Probeer ook wondjes aan die arm te vermijden (vanwege infectiegevaar) en wees voorzichtig met warmte (sauna en zonnebaden).
Mijn borst is afgezet. Waarom krijg ik een flap op mijn huid tijdens de bestraling?
Het is belangrijk dat het gebied direct onder de huid een goede hoeveelheid straling krijgt. Als er geen borst meer aanwezig is, is de huid erg dun. Straling begint pas te werken als het iets raakt. Doordat de straling eerst de flap raakt, is de hoeveelheid straling onder de huid precies genoeg.
Is het normaal dat ik na de bestraling nog steeds last heb van een rode, iets opgezette en pijnlijke borst?
Het kan zijn dat de bestralingsreactie na het einde van de bestraling wat langer voortduurt. Dit kan tot enkele maanden duren. Door een chemotherapiebehandeling kunnen de klachten soms toenemen. De fysiotherapeut kan dan door middel van lymfedrainage helpen bij het verminderen van deze klachten.
Ik ben al lang geleden bestraald maar blijf pijn houden in mijn borsten, is dat normaal?
U kunt een wat gevoelige borst overhouden aan de operatie en de bestraling; dit is normaal. Dat komt waarschijnlijk door de aanwezigheid van littekenweefsel en mogelijk een lichte irritatie van het botvlies van de ribben. Uw borstspieren kunnen ook wat stijver aanvoelen. Hiervoor geldt dat u beter regelmatig kunt bewegen dan dat u beweging vermijdt. In de loop van de tijd worden deze klachten steeds minder.
Resultaat
Na de behandeling
De radiotherapeut bespreekt de resultaten van de radiotherapie met u. Verder zal u onder controle blijven bij de mammachirurg.
Herstel gezonde cellen
Weefsels met cellen die snel delen, geven ook snel bijwerkingen. Vaak binnen een aantal weken. Gelukkig herstellen de gezonde cellen zich meestal binnen een aantal dagen tot weken, zodat bijwerkingen weer verdwijnen.Blijvende gevolgen van bestraling
Weefsels met cellen die langzamer delen reageren ook later op de bestraling. Hieronder een overzicht van langzaam delende weefsels en mogelijke gevolgen van bestraling op langere termijn.- Spieren: Door bestraling kunnen spieren op den duur strakker worden. Soms geeft dat op de lange termijn stijfheid en pijnklachten. Zo ook in de borstwand na bestraling bij borstkanker.
- Vetweefsel: Vetcellen die door de bestraling beschadigd zijn, gaan pas lang na afloop van de bestraling dood. Bij bestralingsbehandeling van borstkanker worden vetcellen in de borst mee bestraald.
- Botten: Na een hoge dosis bestraling op een bot kan dit soms bros worden en 'spontaan' breken. Dit komt maar heel zelden voor. Door bestraling verandert namelijk de samenstelling van het botweefsel: minder botcellen en meer tussenstof en kalk. Juist de botcellen zorgen voor flexibiliteit en stevigheid van het bot.
- Zenuwweefsel: Heel zelden raakt bij een heel hoge dosis bestraling een zenuw beschadigd en valt deze na verloop van jaren uit. Hierdoor kan het gevoel en soms ook de kracht van bijvoorbeeld een arm en hand verminderen.
- Haarvaten: Haarvaten zijn de allerkleinste bloedvaatjes. In een gebied dat een hoge dosis bestraling heeft gehad, gaat meestal een deel van de haarvaten verloren. Meestal blijven er voldoende over, maar het kan leiden tot slechter doorbloede weefsels of littekenvorming.
- Hart: Door bestraling van het hart is het risico op een hartinfarct 10 tot 15 jaar na de bestraling licht verhoogd. Dit risico wordt verminderd door een gezonde leefstijl en niet roken.