Zorgpad
Geen zin in seks
In een relatie kan het voorkomen dat u of uw partner minder zin krijgt in seks dan toen jullie elkaar net kenden. Die verminderde zin in seks kan plotseling optreden of erin sluipen, afhankelijk van de oorzaken. (Bron: Kenniscentrum Rutgers WPF)
Aandoening
Zin in seks ontstaat door plezierige seks
Seksueel verlangen ontstaat als u bewust of onbewust bezig bent met prikkels die voor u een seksueel opwindende betekenis hebben. Zin in seks ontstaat uit de verwachting dat seks fijn of prettig is. Die verwachting is weer gebaseerd op eerdere positieve ervaringen met seks. Met andere woorden: zin in seks ontstaat door (seksueel en emotioneel) plezierige seks.U hoeft niet al zin te hebben voordat u met vrijen begint. De wil om te vrijen kan ook voortkomen uit niet-seksuele motieven, bijvoorbeeld uit de wens om de ander een plezier te doen, of om u verbonden te voelen met de ander. Als het vrijen plezierig is, komt de seksuele zin meestal wel op gang.Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor verminderde zin in seks:- Tekort aan testosteron: Aandoeningen en medicijnen die leiden tot een afname in testosteron kunnen een negatief effect hebben op de opwinding en zin in seks.
- Combinatie van lichamelijke en psychische factoren: Soms spelen zowel lichamelijke als psychische factoren een rol, bijvoorbeeld als je een baarmoeder- of prostaatoperatie hebt ondergaan en je jezelf als gevolg daarvan geen ‘echte’ vrouw of man meer voelt.
- Te druk: Hierdoor staat u niet open voor seksuele prikkels en voor de gevoelens die deze prikkels kunnen oproepen.
- Sleur: Naarmate je elkaar langer kent, verdwijnt de spanning van het elkaar ontdekken en veroveren. Dat kan vrijen saai maken.
- Verschillende wensen van u en uw partner.
- Gebeurtenissen in de relatie of de levensfase waarin u zich bevindt. Als u kleine kinderen heeft kan het bijvoorbeeld lastig zijn om tijd voor elkaar vrij te maken.
- Ontevreden over de relatie of partner: Irritaties, woede of vijandige gevoelens naar de partner zullen het verlangen naar seks met de ander tegenwerken. Ook lichamelijke aantrekkelijkheid van de partner heeft invloed op het seksuele verlangen.
- Angst: Een veelvoorkomende angst bij vrouwen is dat ze niet opgewonden raken en dat het vrijen pijnlijk zal zijn. Een bekende angst van mannen is dat hun penis tijdens het vrijen niet zal reageren zoals zijn willen. Ook kan het vrijen bij sommige mensen herinneren aan vervelende seksuele ervaringen uit het verleden. Door deze gevoelens van angst komt de seksuele opwinding niet goed op gang.
- Schaamte: Bij sommige mensen is seks gekoppeld aan schaamte. Bijvoorbeeld bij mensen die zijn opgevoed met het idee dat seks zondig is.
(Bron: Kenniscentrum Rutgers WPF)Onderzoeken
Diagnose stellen
Bespreek uw klachten met uw huisarts of specialist. Als het nodig is kan u doorverwezen worden naar het Bekkenbodemcentrum. Daar worden vrouwen en mannen door verschillende specialisten onderzocht.Lees hier meer over het onderzoek bij vrouwen
Vrouwen worden in eerste instantie onderzocht door een gynaecoloog-seksuoloog. In een eerste gesprek vraagt de gynaecoloog-seksuoloog naar uw klachten en bekijkt samen met u wat de oorzaken van uw problemen zijn. In een tweede gesprek wordt zo nodig (uitwendig) lichamelijk onderzoek verricht. De gynaecoloog-seksuoloog bespreekt met u de behandelmogelijkheden en eventuele medicatie. Veelal spelen verschillende oorzaken op elkaar in.
Lees hier meer over het onderzoek bij mannen
Mannen worden in eerste instantie onderzocht door een uroloog. De uroloog vraagt naar uw klachten en informeert of er aandoeningen of medicijnen zijn die een rol kunnen spelen. Verder zal er een lichamelijk onderzoek worden verricht, waarbij gekeken wordt of er afwijkingen aan de penis of testikels zijn (zoals bijvoorbeeld kromstand van de penis, kanker van de penis of testikels of een onvoldoende functie van de testikels).
Inwendig onderzoek
Ook wordt er een inwendig onderzoek van de prostaat uitgevoerd (rectaal toucher) om de grootte van de prostaat in te kunnen schatten en om te voelen of er eventueel sprake zou kunnen zijn van prostaatkanker. Deze onderzoeken zijn niet pijnlijk. Daarnaast zal er bloed worden geprikt om onder meer een tekort aan testosteron en de oorzaak hiervan op te sporen. Dat kan in sommige gevallen vooraf zodat deze resultaten tijdens het gesprek al bekend zijn.Echo
In sommige gevallen wordt nog een inwendige echo van de prostaat verricht. Dit onderzoek is niet pijnlijk en geeft meer inzicht in de grootte van de prostaat en of er mogelijk sprake is van prostaatkanker. De uroloog zal dan de uitkomsten van de onderzoeken met u bespreken en eventueel een behandeling starten.Gespecialiseerd team
Bij sommige patiënten is er aanwijzing voor een (bijkomende) seksuologische of fysiotherapeutische oorzaak van de klachten. Voor deze patiënten vindt maandelijks een multidisciplinair overleg (MDO) plaats van een specifiek geschoold team met daarin: een gynaecoloog-seksuoloog, een uroloog met seksuologische specialisatie, een klinisch psycholoog-seksuoloog en bekkenfysiotherapeut met aantekening seksuologie.Het doel van het multidisciplinaire overleg is ervoor te zorgen dat de patiënt naar de juiste plek wordt verwezen voor een oplossing van het probleem. Ook wordt in het overleg de voortgang in het behandeltraject besproken en kan dit traject zo nodig worden aangepast.Een specialist kan u verwijzen naar:- De klinisch psycholoog-seksuoloog: Patiënten met seksuologische klachten, die samenhangen met medische factoren, kunnen voor psychologisch-seksuologische aspecten behandeld worden in ons ziekenhuis. Soms wordt er gekozen voor een eenmalige afspraak bij de klinisch psycholoog-seksuoloog voor een zogenoemd ‘indicatiegesprek’, zodat er gericht verwezen kan worden naar een andere zorgverlener.
- De bekkenfysiotherapeut met aantekening seksuologie: Als bij patiënten vermoed wordt dat de klachten veroorzaakt of onderhouden worden door bekkenbodemproblemen, kan de patiënt terecht in ons ziekenhuis. De aantekening in het register seksuologie NVVS verwijst naar de extra scholing die de bekkenfysiotherapeut heeft gehad en staat borg voor kwaliteit.
Behandeling
Verschillende behandelmogelijkheden
Afhankelijk van de oorzaak van uw klachten zijn er verschillende behandelmogelijkheden.
Behandeling door de uroloog
Indien er sprake is van een tekort aan testosteron zal de uroloog op zoek gaan naar de oorzaak van het probleem. In sommige gevallen kan de uroloog u hiervoor doorverwijzen naar een endocrinoloog, dat is een gespecialiseerde internist. Soms blijft de oorzaak onduidelijk.Bij veel patiënten kan een behandeling met testosteron worden gestart. Dit betekent dat u dagelijks een gel op uw bovenarmen moet smeren waar testosteron in zit. Dit wordt vervolgens opgenomen door de huid. De uroloog zal u na drie en zes maanden terug zien om te evalueren of uw klachten verbeteren. Als u een kinderwens heeft, mag u geen testosteron gebruiken. Voor deze patiënten zijn er andere middelen.
Behandeling door de klinisch psycholoog-seksuoloog
De klinisch psycholoog-seksuoloog maakt samen met u en uw partner een inventarisatie van alle (zowel positieve als belemmerende) factoren die een mogelijke rol spelen. Vaak is zo’n analyse al zeer verhelderend. Uit deze analyse komen aanknopingspunten naar voren voor verandering. Meestal is een kortdurende behandeling voldoende. Soms blijkt dat een behandeling buiten het terrein van de ziekenhuispsycholoog ligt en wordt u verwezen naar een andere zorgverlener.Behandeling door de bekkenfysiotherapeut met aantekening seksuologie
Het doel van de behandeling is zelfvertrouwen (her)vinden. Onderdelen van de behandeling zijn veelal:- Een uitgebreide intake: De bekkenfysiotherapeut zal uw klacht bespreken en navraag doen naar andere functies in het buik- en bekkengebied. Hierbij moet u denken aan vragen over plassen, ontlasten, chronische buik- en rugpijn. Tevens worden alle factoren besprokem die mee kunnen spelen om klachten te ontwikkelen en te onderhouden op zowel lichamelijk, psychisch als sociaal gebied.
- Psycho-educatie: Hierbij zal een goede en begrijpelijke uitleg worden gegeven over voorwaarden voor pijnvrije seks. Het belang van intimiteit, seksuele verlangens en opwinding, veiligheid en communicatie. Hiermee krijgt u zicht op belemmerende factoren, zoals opvoeding, een nare ervaring uit het verleden,drukte en angst.
- Kennis hebben van het eigen lijf: Meer kennis van en vertrouwen krijgen in het eigen lijf door uitleg met anatomie-modellen, plaatmateriaal en websites.
- Lichaamsbewustwording: Bij behandeling van seksuele stoornissen is de bewustwording van lichaamsontspanning, buikademhaling en bekkenbodemspieren een essentieel onderdeel. Door een te hoge spierspanning in buik en bekkenbodem vermindert de doorbloeding in het bekken en de weefsels rond de vagina. Daardoor krijgen noodzakelijke seksuele reflexen geen of onvoldoende kans.
- Soms kan er gebruik gemaakt worden van apparatuur zoals myofeedback of pelotte therapie.
Herstel
Na de behandeling
Seksuele problemen zijn ingrijpend voor u en uw partner. De behandeling zal met u, eventueel samen met uw partner, worden geëvalueerd. Afhankelijk van de hulpvraag zal bij onvoldoende resultaat de ingezette behandeling opnieuw worden besproken en zal afstemming van zorg plaatsvinden.